Wél hard bewijs van kinderarbeid bij Unilever
'Geen bewijs kinderarbeid' kopt Trouw op zaterdag 24 april. In een bericht op de voorpagina wordt de indruk gewekt dat een onderzoek van de Landelijke India Werkgroep naar kinderarbeid bij de Indiase dochter van Unilever, Hindustan Lever (HL), niet erg betrouwbaar is. Lodewijk de Waal heeft gezegd dat er geen 'hard bewijs' is.
De uitspraak van De Waal blijkt te zijn gebaseerd op de mededeling van directeur Sharma van Hindustan Lever, dat het onderzoek van de LIW is verricht toen HLL haar katoenzaaddivisie al had verkocht. Dat is niet geval. Het onderzoek is in december 2001 en januari 2002 verricht, toen Hindustan Lever nog eigenaar was. In februari 2002 is het voorlopige rapport over Unilever's betrokkenheid bij kinderarbeid persoonlijk overhandigd aan de directeur van Unilever Nederland. In maart 2002 verkocht HL haar zaadbedrijf. Het volledige rapport, ook over de betrokkenheid van andere zaadmultinationals, werd in april 2003 gepubliceerd. Behalve de ontkenning dat Unilever betrokken zou zijn bij kinderarbeid heeft het bedrijf nooit publiekelijk op het rapport gereageerd. De conclusies van de onderzoeker over omvangrijke kinderarbeid voor onder meer Unilever zijn ook door niemand anders aangevochten.
Het artikel wekt sterk de indruk dat de ouders van de kinderen die nu naar school gaan en masse kwaad zijn op de bedrijven en de lokale MV Foundation. Volgens het webdagboek van De Waal op de FNV site gaat het echter om een of twee mensen bij een dorpsbijeenkomst. Het is overigens vooral de MV Foundation die er voor heeft gezorgd dat de kinderen nu naar school gaan. In het bezochte dorp gaat nu tweederde (60 kinderen) van de voorheen werkende kinderen naar school. Natuurlijk zijn er dan altijd mensen - zie de geciteerde 'oudere man' - die problemen hebben met deze veranderingen. Feit is echter dat de MV Foundation - sinds 1995 gesteund door Hivos - de afgelopen tien jaar 250.000 kinderen van werk naar school heeft 'begeleid'. De MV Foundation is de kern een sociale beweging in de deelstaat Andhra Pradesh waarvan de filosofie en aanpak - elk kind naar volledig dagonderwijs - ook door de regering van de deelstaat is overgenomen. De organisatie heeft laten zien dat armoede daarvoor geen belemmering hoeft te zijn. Nu de kinderarbeid in sommige districten sterk is teruggedrongen kunnen hun ouders betere lonen bedingen die het verlies aan inkomsten van de kinderen meer dan goedmaken.
De aanpak van de MV Foundation, die volgens het artikel vooral boze ouders tot gevolg lijkt te hebben, staat overigens centraal in de campagne 'Stop Kinderarbeid - School, de beste werkplaats' die momenteel door Hivos, de FNV, de Algemene Onderwijsbond, de LIW en een aantal Duitse en Ierse organisaties wordt gevoerd.
Gerard Oonk,
coördinator Landelijke India Werkgroep