PDF print back/terug
nr. 13, december 2004


Bedrijven treuzelen bij aanpak kinderslavernij


Begin 2002 werkten circa 53.000 kinderen voor multinationals, waaronder Unilever en het Zeeuwse Advanta, in de katoenzaadteelt in Andhra Pradesh. Nu zijn dat er circa 12.000. Dat blijkt uit een nieuw rapport dat de LIW in mei jl. publiceerde. Driekwart van de daling komt door de droogte in India, waardoor minder katoenzaad verbouwd wordt. Een kwart is het resultaat van het werk van de Indiase MV Foundation (MVF) en, hoewel in mindere mate, de bedrijven. Het rapport concludeert dat bedrijven geen haast maken met de beloofde samenwerking met MVF. Nu zijn nog steeds vijf van de tien arbeiders kinderen.
Schokkend nieuws is ook dat in twee andere deelstaten, Gujarat en Karnataka, nog eens bijna 120.000 kinderen ook in de katoenzaadteelt werken voor Indiase én multinationale bedrijven. Net als in Andhra Pradesh werken kinderen twaalf tot veertien uur per dag en staan ze zonder bescherming bloot aan giftige pesticiden. Een aantal kinderen is daaraan overleden. De volwassen arbeiders worden regelrecht uitgebuit.
Toch neemt de druk op de bedrijven toe om nu echt in actie te komen. In Duitsland is een klacht tegen Bayer ingediend. Een Amerikaanse organisatie met ervaring in rechtszaken probeert Monsanto aan te pakken. De LIW is in overleg met het Zwitserse Syngenta, en probeert ook Unilever (dat nog een aandeel in een Indiaas bedrijf heeft) en Advanta tot meer activiteit aan te zetten. Drie politieke partijen (PvdA, D66 en SP) hebben daarover in de Tweede Kamer vragen gesteld. De Nederlandse regering waagt zich echter niet aan een uitspraak of de bedrijven wel genoeg doen tegen deze schandelijke vorm van kinderslavernij. Alle bedrijven hebben onlangs opnieuw beloofd om goed met de MV Foundation samen te werken. We zullen ze aan hun woord houden.


Start campagne Stop Kastendiscriminatie


Op 9 oktober jl. ging de campagne ‘Stop Kastendiscriminatie – Steun de Dalits’ van het Dalit Netwerk Nederland (DNN) in Utrecht van start. DNN bestaat uit CMC, Cordaid, ICCO, Justitia et Pax, Kerkinactie en de LIW. Circa 80 mensen luisterden naar en gingen in discussie met mensenrechtenambassadeur Piet de Klerk, de Europarlementariërs Max van den Berg en Erik Meijer, kamerlid Sam Pormes en LIW-coördinator Gerard Oonk. De documentaire ‘I am Dalit - How are you?’ liet indringend de schrijnende situatie van Indiase Dalits zien. De Klerk noemde kastendiscriminatie een schokkend internationaal mensenrechtenprobleem. Van den Berg vindt dat de EU haar handelsbesprekingen met India moet koppelen aan eisen op het gebied van mensenrechten. Pormes liet weten dat de regering actie moet ondernemen als blijkt dat Dalits geen baat hebben bij de internationale afspraken over o.m. armoedebestrijding, gezondheidszorg, onderwijs en kindersterfte.
De uitspraken van De Klerk kregen geen vervolg tijdens de EU-India Top op 8 november in Den Haag. Terwijl DNN had opgeroepen het onderwerp met India te bespreken, was daarvan publiekelijk niets te merken. Er gaapt nog een grote kloof tussen erkenning dat mensenrechten van Dalits geschonden worden en het bespreken daarvan met de op dit onderwerp zeer gevoelige Indiase regering. Wel heeft de EU recent voor het eerst bij de VN kastendiscriminatie als schending van de mensenrechten benoemd.

Tijdens de campagnestart ging een petitie-actie van start. Nederlanders kunnen aan de politiek laten weten dat ze actief beleid tegen kastendiscriminatie willen, bijvoorbeeld via de VN, het ontwikkelingsbeleid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Uit een TNS NIPO opiniepeiling blijkt dat 70% van de Nederlanders kastendiscriminatie ziet als een mensenrechtenprobleem dat de hele wereld aangaat. Meer dan de helft van de Nederlanders wil daartegen actie ondernemen. Doet u mee?


Internationale conferentie Uit het werk en naar school


Meer dan 5000 activisten, vrijwilligers, leraren en politici uit de hele wereld kwamen begin november samen in Hyderabad, India bijeen. Ook een LIW-medewerker was aanwezig. Besproken werd hoe kinderen uit het werk en naar school gehaald kunnen worden. De conferentie was een gezamenlijke activiteit van de MV Foundation (MVF) en de campagne ‘Stop Kinderarbeid – School, de beste Werkplaats’, waar ook de LIW deel van uitmaakt.

De conferentie begon met een ‘Mars van de Onderwijzers’, bezoeken aan scholen, dorpen en ‘brugkampen’ waar met kinderen, ouders, vrijwilligers, dorpsraden en werkgevers werd gepraat. Natuurlijk zijn er problemen, maar met de grote inzet van vele vrijwilligers van MVF krijgt de gemeenschap vertrouwen dat verandering mogelijk is. Ook als de inkomsten van hun kinderen wegvallen blijkt het hele dorp, inclusief werkgevers, bereid ervoor te zorgen dat alle kinderen naar school gaan. Vaak verdienen de ouders trouwens meer nu de kinderen niet meer werken. De kinderen bleken zeer gemotiveerd, en met name meisjes in de brugkampen zien nieuwe kansen voor zichzelf. Vaak slagen ze er in, na jaren school te hebben gemist in 6-18 maanden weer naar een gewone school te kunnen, in dezelfde klas als hun leeftijdsgenootjes. Het begon ruim tien jaar geleden met het bevrijden van 16 kinderen. Nu gaan ruim 300.000 kinderen die eerst werkten naar school!

Dat de resultaten van de MV Foundation niet plaatsgebonden zijn bleek uit de bijdragen van de deelnemers uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika. In Kenia en Albanië is een soortgelijke aanpak ontwikkeld. Ook werden plannen gemaakt voor kinderen in conflictsituaties en aidswezen in Afrika, en werd er gepraat over de rol van vakbonden, bedrijven en internationale organisaties. De meeste deelnemers vinden dat onvoorwaardelijke regels (non-negotiables) bij bestrijding van kinderarbeid noodzakelijk zijn, zoals: ‘alle kinderen moeten naar formeel, fulltime onderwijs’, ‘elk kind dat niet op school zit is een kindarbeider’, en alle argumenten die kinderarbeid in stand houden moeten worden veroordeeld.


Duurzame natuursteen


In India Actief 12 las u over de grote arbeids- en milieuproblemen rond de winning en verwerking van natuursteen in India. De LIW staat nu aan het begin van een groot project om, samen met Indiase organisaties, te werken aan verbeteringen. Samen met de Stichting Natuur en Milieu gaat de LIW mogelijkheden onderzoeken voor een keurmerk voor natuursteen.
Een LIW-medewerker heeft onlangs een aantal steengroeves in de deelstaat Rajasthan bezocht. Eigen waarneming en uitgebreide contacten met lokale organisaties en vakbonden bevestigden helaas de verhalen over onrecht en uitbuiting bij de productie van natuursteen. Ook werd de Budhpura-groeve bezocht waar zandsteen wordt gewonnen waarmee de Kampense binnenstad momenteel wordt herbestraat.
Uit contacten met enkele natuursteenhandels en brancheorganisaties in Nederland blijkt dat deze bedrijfstak zich nog weinig gelegen laat liggen aan de misstanden bij de productie en verwerking van natuursteen in India. De bekendheid met Indiase arbeidswetgeving is zeer beperkt en bedrijven voelen zich niet geroepen er voor te zorgen dat de lokale wetgeving nageleefd wordt. Het lijkt er op dat de branche haar ogen sluit voor misstanden als kinderarbeid en het ontbreken van veiligheidsmaatregelen op de werkplek. Andere belangen, zoals de kwaliteit van de steen en het goed verlopen van het transport, wegen zwaarder. Consumenten die vragen stellen over de herkomst van Indiase natuursteen krijgen van Nederlandse natuursteenbedrijven bedroevend weinig informatie.

Gelukkig zijn er ook positieve signalen. De gesprekken met de Gemeente Kampen en hun bedrijfspartners worden voortgezet. Uitgebreid onderzoek naar de omstandigheden waaronder de natuursteen voor Kampen wordt gewonnen en verwerkt staat op stapel. Vervolgens zal er gekeken worden hoe er in de hele productieketen gewerkt kan worden aan allereerst de meest noodzakelijke verbeteringen. Ook vanuit het bedrijfschap natuursteenbedrijf is interesse om het gesprek over maatschappelijk verantwoorde natuursteen aan te gaan.


MVO WereldWijdWeek

Onder dat motto organiseerde de LIW in november samen met andere organisaties een hele week rond verantwoord ondernemen vanuit ‘zuidelijk perspectief’.
Er waren diverse gasten uit India. Tijdens de MVO Conferentie van de regering organiseerde de LIW samen met Amnesty een workshop over ‘MVO in Azië’. Meer over de week, de conferentie en andere activiteiten rond MVO vindt u op onze website.


COLOFON India Actief is een halfjaarlijkse nieuwsbrief van de Landelijke India Werkgroep voor donateurs, abonnees van India Nu en andere belangstellenden.

De LIW is een stichting met als doel vanuit Nederland bij te dragen aan een menswaardiger bestaan voor de (kans)armen in India. Zij doet dit door voorlichting en campagnes.

Landelijke India Werkgroep (LIW)
Mariaplaats 4e
3511 LH Utrecht
tel: 030 - 232 13 40
fax: 030 - 232 22 46
e-mail: info@indianet.nl
website: www.indianet.nl
giro: 248 35 48

redactie: Gerard Oonk
foto's: Hans Maas en Monique Lempers
vormgeving: Hans Maas




terug
HOME Landelijke India Werkgroep
begin document
India Actief 1 (dec. '98)
India Actief 2 (juni '99)
India Actief 3 (dec. '99)
India Actief 4 (juni '00)
India Actief 5 (dec. '00)
India Actief 6 (juni '01)
India Actief 7 (dec. '01)
India Actief 8 (juni '02)
India Actief 9 (dec. '02)
India Actief 10 (juni '03)
India Actief 11 (dec. '03)
India Actief 12 (juni '04)

Landelijke India Werkgroep - 16 december 2004