Nieuwe strijd

Southern trees bear strange fruit, zong Billie Holiday in 1939 over de racistische lynchpartijen in het zuiden van de Verenigde Staten. Blood on the leaves and blood at the root. Black bodies swinging in the southern breeze. Strange fruit hanging from the poplar trees. Op 29 mei 2014 hingen in een dorp in Uttar Pradesh twee dode Dalit-meisjes in een mangoboom. Bij gebrek aan een wc waren ze in het donker naar buiten gegaan. Mannen uit een hoge kaste verkrachtten hen en hingen hen op. Dalit-vrouwen ontwikkelen nieuwe strijdmethoden tegen het geweld dat zij dagelijks ondergaan.

Thenmozhi Soendararajan en Asha Kowtal

In mei van dit jaar reisden Asha Kowtal en Thenmozhi Soendararajan de halve wereld rond om de zaak van het geweld tegen dalit vrouwen op het mondiale prikbord te hangen. Ze bezochten negen Amerikaanse steden en namen deel aan een Women of the World Top in New York; ze spraken met internationale mensenrechtenverdedigers en Europese ambtenaren in Brussel, deden een rondje langs het Europese solidariteitsnetwerk en bezochten tot slot de VN in Genève.
‘We willen een maximum aantal mensen betrekken in de discussie over kaste en gender,’ zegt Thenmozhi, Dalit-filmmaakster uit de VS. Die avond zal ze een publiek in Den Haag filmbeelden voorschotelen van verkrachte en gemartelde vrouwen die nòg op ons netvlies branden.

  Crime scenes

Asha is voorzitter van AIDMAM, Forum voor de Rechten van Dalit-Vrouwen. ‘In het voorjaar zijn we met een groep vrouwen op reis gegaan door twee noordelijke deelstaten,’ vertelt ze. ‘We hadden een hele catalogus vol gewelddaden tegen vrouwen en bezochten de crime scenes. Met straattheater en muziek trokken we publiek en gaven zoveel mogelijk ruchtbaarheid aan onze Mars voor Zelfrespect, zoals we het noemden. We zochten de slachtoffers op en als zij nog geen aangifte hadden gedaan, probeerden we dat samen alsnog te doen. We riepen de lokale autoriteiten ter verantwoording. Kastegebaseerd geweld blijft vaak ongestraft. Kaste impliceert dat sommige mensen meer waard zijn dan andere en Dalits, in het bijzonder vrouwen, zijn zo weinig waard dat men met hen kan doen wat men wil. Door hen te vernederen, vernedert men de hele gemeenschap.’ ‘Kastediscriminatie zit ingebakken in Indiase instituties,’ zegt Thenmozhi, ‘en onder Modi wordt dat er niet beter op. We kennen hem en zijn partij als aanstichters van geweld tegen minderheden, ze hebben een reputatie van onverdraagzaamheid. Je ziet overal tekenen van saffronisatie (afgeleid van de saffraankleurige pijen van hindoe sannyasins): verheerlijking van de hindoecultuur ten koste van andere culturen. Kerken worden aangevallen, hindoefestivals komen uitgebreid op tv.’ Asha: ‘We verwachten dat hij een eind zal maken aan sociale programma’s en wetten die positieve discriminatie van dalits bevorderen. Media framen Modi als iemand die de economie zal aanjagen. Hij zal zeker het bedrijfsleven vrij baan geven, maar in een context van ongelijkheid zullen de rijken daarvan meer profiteren dan de armen.’

  Twitter events en Google hangouts

De Mars voor het Zelfrespect van Dalit-Vrouwen of Dalit Mahila Swabhiman Yatra, is een nieuwe strategie in de strijd om het kastestelsel werkelijk omver te halen. In de herfst bezoekt een legertje vrouwen drie volgende deelstaten, met nieuwe rekruten uit de eerste twee deelstaten. Asha en Thenmozhi nodigen de wereld uit om mee te kijken. Thenmozhi: ‘We gaan alle sociale media inzetten, transparantie is ons wapen. Leerlingen in Nederlandse of Amerikaanse klaslokalen kunnen via Skype, Twitter events en Google hangouts meekijken, vragen stellen, interviews bijwonen. Live geschiedenisles. We gaan een online vertaalbrigade organiseren, zodat mensen in alle mogelijke landen kunnen meekijken. We vragen iedereen om via drie verschillende media vijf mensen op de hoogte te stellen van onze activiteiten. Jullie kunnen een feestje organiseren bij de Indiase ambassade en daar filmpjes projecteren van onze Yatra.’ Ondertussen gaat de politieke lobby in het westen zo hard mogelijk door. Naar aanleiding van het bezoek van Asha en Thenmozhi riepen Kamerleden van CU, SP, Groen links, D66 en SGP Timmermans van Buitenlandse Zaken op om het geweld tegen Dalit-vrouwen bij de Indiase regering, de VN Mensenrechtenraad en de EU aan de orde te stellen. Helaas leert de ervaring dat de Nederlandse regering in haar schulp kruipt zo gauw er handelsbelangen in gevaar komen. En de Indiase overheid duidt kritiek graag als ongewenste inmenging van westerse landen.

  Vijfletterwoord

Die avond, tijdens een lezing in Den Haag, staat in koeienletters CASTE op het scherm. Asha noemt het stelselmatig ‘het vijfletterwoord’. ‘Kaste is allesbepalend in India,’ vertelt ze. ‘Voedsel, werk, liefdesrelaties, wonen, infrastructuur, alles heeft ermee te maken. Het is overal, in de media, onder professoren, in dorpen, in het Indiase Instituut voor Technologie. De combinatie met een patriarchale samenleving maakt van Dalit-vrouwen de meest kwetsbare wezens op aarde. Maar genoeg is genoeg. Daarom hebben we de Yatra georganiseerd.’
Op een filmpje zingt Manisha, zelf slachtoffer van verkrachting, het yatralied; halverwege biggelen de tranen over haar wangen: ‘Iedere vrouw zal aangifte doen ... ieder districtshoofd zal naar buiten komen om te luisteren ... Wij zijn ook mensen op deze wereld ... Wij hebben ook enige waardigheid.’