Landelijke India Werkgroep

Geef de voetbalmakers van India hun verdiende loon !

Voor veel mensen is voetbal een feest: meeleven met je club, zelf actief op het veld of, zoals de meeste fans: lekker thuis voor de buis.

Maar voetbal is geen feest voor iedereen! Je staat er waarschijnlijk niet bij stil, maar de manier waarop de voetballen gemaakt worden is zeker geen lolletje. Tenminste niet voor de tienduizenden mannen, vrouwen en ook kinderen die de ballen in elkaar stikken die op onze velden rollen. Veel voetballen komen uit India, uit de provincie Punjab. De plaats Jalandhar is het centrum van deze industrie. De meeste Indiase voetballen gaan naar het buitenland, vooral naar Engeland, maar ook ons land importeert er veel. Bijvoorbeeld ballen met het World Cup 2002 logo erop. Een beetje een voetbal kost hier al snel 25 Euro. Heel goede voetballen zoals ze die in het betaald voetbal gebruiken, zijn natuurlijk nog veel duurder. Maar 'voetbalstikkers' krijgen daar geen eerlijk deel van. De meesten verdienen niet meer dan een Euro per dag!


De Indiase voetbalindustrie

We spreken dan wel van de Indiase 'voetbalindustrie', maar daar moet je je iets heel anders voorstellen dan bij een industrie hier, waar mensen in dienst zijn van het bedrijf waar ze werken. De voetbalproductie in India vindt vooral plaats door het werk 'uit te besteden'. De betaling van de voetbalstikkers gaat via 'stukloon'.
Hoe gaat dat nu in zijn werk? Onze winkels kopen voetballen (en andere sportartikelen) van een importeur. Op basis van de orders die deze krijgt of verwacht, doet hij bestellingen bij een of meerdere exportbedrijven, uit landen als India. Die bedrijven maken die ballen vaak niet zelf in een eigen fabriek, maar laten ze gedeeltelijk door anderen maken (dat heet 'uitbesteden'). In India werken de exporteurs vaak met tussenpersonen. Die krijgen de 'panelen' (de stukken waaruit een voetbal bestaat) aangeleverd. Hiermee gaan de tussenpersonen naar gezinnen of kleine werkplaatsen in de dorpen in de omgeving. Daar stikken mannen, vrouwen, maar ook kinderen de ballen in elkaar, en krijgen daarvoor per bal betaald (vandaar dus 'stukloon'). Zijn de ballen klaar, dan halen de tussenpersonen ze weer op en leveren ze af bij het exportbedrijf. Dat verzendt ze naar Nederland of andere Westerse landen, waar de bestellingen vandaan kwamen. De tussenpersonen krijgen een bedrag per bal als vergoeding voor hun bemiddeling. Dikwijls weten ze via allerlei slimme trucjes en ten koste van het loon voor de voetbalstikkers nog meer geld op te strijken.


Lage lonen

Er liggen dus een hele boel schakels tussen onze voetbalvelden en de voetbalstikkers in India. Iedereen moet er aan verdienen; de winkels hier, de importeurs, de Indiase voetbalexportbedrijven, de tussenpersonen en helemaal achter in de rij degenen die de ballen in elkaar stikken. Zoals gezegd komen ze vaak niet verder dan een inkomen van rond een Euro per dag. De prijzen in India zijn dan wel lager dan hier, maar een dagloon van een Euro is ook daar veel en veel te weinig om van te leven. Het ligt bovendien ver beneden het minimumloon (iets meer dan drie gulden) waar ze volgens de wet recht op hebben. Als je ook nog bedenkt hoeveel de voetballen hier kosten, is een dagloon van een Euro natuurlijk helemaal oneerlijk.


Kinderarbeid

Niet alleen de lage lonen zijn een probleem. India vindt dat kinderen (tot 14 jaar) op school thuishoren. Maar in de Indiase voetbalindustrie werken ongeveer tienduizend kinderen, zo blijkt uit onderzoek. Sommige Indiase organisaties schatten het aantal kinderen op wel dertigduizend. Sommige kinderen gaan daardoor helemaal niet naar school. Maar de meesten combineren werk en school. Dat leidt wel tot hele lange, zware dagen; veel kinderen houden dat niet vol en maken de school niet af. Vaak stoppen ze met school als ze tien jaar oud zijn.


Ongezond

Het werk van kinderen én volwassen voetbalstikkers is bovendien heel slecht voor hun gezondheid. Ze stikken de ballen vaak thuis, in dezelfde ruimte waar de gezinnen ook moeten eten en slapen. Bij het maken van de 'panelen' van ballen zijn schadelijke chemische middelen gebruikt. Ook de lijm die ze bij het stikken gebruiken is ongezond. Zeker kinderen zijn kwetsbaar. Bijna de helft van de kinderen die hele dagen werken, hebben last van hoofdpijn, maagpijn en andere klachten. Eigenlijk is er sprake van een 'gevaarlijke industrie', waar volgens de Indiase wet helemaal geen kinderen mogen werken.


Opkomen voor rechten

Waarom doen de voetbalstikkers niets aan deze slechte omstandigheden? Het antwoord is dat ze in een hele moeilijke situatie zitten. Het gaat om zeer arme gezinnen die dit inkomen niet kunnen missen, hoe laag ook. Werklozen staan klaar om hun positie in te nemen als ze protesteren. Veel werk vindt thuis of in kleine werkplaatsen plaats, en valt daardoor niet onder de Indiase fabriekswetgeving (die geldt voor bedrijven waar meer dan tien mensen werken). Hierdoor is het voor de voetbalstikkers ook moeilijk zich te organiseren in vakbonden die zich sterk maken voor hun rechten. Bijvoorbeeld het recht op hogere lonen voor ouders, zodat hun kinderen niet meer hoeven te stikken en gewoon naar school kunnen. En het recht op minder ongezonde omstandigheden.
Dat zijn geen hoge eisen, maar heel gewone rechten. Waarvoor we dus met zijn allen moeten opkomen!


FIFA

De FIFA (Wereldvoetbalbond) is natuurlijk heel belangrijk als het om voetballen gaat. Niet alleen om de sport en de spelregels zelf, maar ook om de voetballen. Veel ballen dragen het logo van FIFA of andere organisaties die 'onder de FIFA vallen'. Zoals de UEFA (Europese voetbalbond) die verantwoordelijk was voor Euro 2000. Bedrijven die zo'n beeldmerk op hun voetballen willen hebben, moeten een contract afsluiten met de FIFA. Dat geldt ook voor het WK Voetbal 2002 dat in juni in Korea en Japan begint.


Viva la FIFA ?

De FIFA weet onder welke slechte omstandigheden voetballen vaak worden gemaakt. Enkele jaren geleden stelde ze daarom, samen met internationale vakbonden, uitgebreide 'gedragsregels voor bedrijven' op die verbeteringen zouden moeten brengen. De code is echter nooit ondertekend. Maar er is wel iéts gebeurd. In de contracten die de FIFA tegenwoordig met bedrijven afsluit, staat onder meer dat de voetballen niet door kinderarbeid mogen zijn gemaakt en dat minstens het wettelijk loon moet worden uitbetaald. In India werkt de FIFA sinds kort samen met voetbalbedrijven om kinderarbeid tegen te gaan. Dit alles zijn natuurlijk mooie stappen, maar is het al tijd om 'Viva la FIFA' (Leve de FIFA) te roepen?


Geen woorden, maar daden!

Helaas niet dus. Dat zou te vroeg zijn. De praktijk is heel wat minder positief. De contracten worden niet nageleefd, blijkt in India. Kinderen werken. En de lonen liggen ver onder het wettelijk minimum. Zeker voor die lage lonen is er in de samenwerking tussen FIFA en Indiase voetbalexporteurs bijna geen aandacht. DE FIFA zou meer kunnen en moeten doen. Om met de aanhang van een bekende Rotterdamse voetbalclub te spreken: 'Geen woorden, maar daden!' De FIFA is natuurlijk niet alleen verantwoordelijk. Maar ze heeft wel grote invloed op de bedrijven in de voetbalindustrie, en kan er dus voor zorgen dat er echt iets verandert.


Wat kun jij doen?

Heel eenvoudig. Klik hier en stuur een 'actie-e-mail' naar de FIFA. Vertel in je beste Engels waarom je vindt dat niet kinderen maar hun ouders voetballen voor een goed loon moeten maken. Veel succes!



begin tekst

terug naar Jongerenpagina

Landelijke India Werkgroep - 15 mei 2002