terug
Onderstaand artikel is gepubliceerd in De Volkskrant, 19-1-2008

door:
Olav Velthuis

Verbrijzelde vinger betekent geen loon



'Het is maar wat je maatstaven zijn', zegt Francis Weyzig van het onderzoeksbureau SOMO. In oktober toog de onderzoeker, samen met vertegenwoordigers van een Zweedse en een Chinese organisatie, naar China om na te gaan wat de arbeidsomstandigheden zijn in Chinese steengroeven die voor de Nederlandse markt produceren. Het goede nieuws: hij trof er geen slavernij of kinderarbeid aan.

In de Chinese natuursteenindustrie, die een jaaromzet heeft van 10 miljard euro, werken twee tot drie miljoen mensen. Nederland importeerde in 2006 voor 49 miljoen euro steen. Gemeenten behoren tot de grote kopers. Zij schaffen natuursteen aan om bijvoorbeeld pleinen te betegelen of fonteinen mee te bouwen.

Hoewel Weyzig in enkele gevallen aangenaam werd verrast door wat hij aantrof, bleken de arbeidsomstandigheden in de groeven en de fabrieken waar de stenen in tegels of platen worden gezaagd, meestal allerminst florissant.

De gemiddelde werkweek duurt tussen de 56 en 77 uur, waarbij lang niet alle overuren worden uitbetaald. Behalve de lengte van de werkweken laat ook de veiligheid veel te wensen over. Vrijwel dagelijks gebeuren er ongelukken waarbij de arbeiders wonden of kneuzingen oplopen. Weyzig: 'Wij spraken met een arbeider die zijn vinger verbrijzeld had. Die kreeg al twee maanden zijn loon niet meer doorbetaald.'

Een ander probleem: voor oordopjes, mondkapjes en ander beschermingsmateriaal moeten de arbeiders zelf betalen. Het gevolg is dat zij vaak onbeschermd aan de slag gaan. Dat is niet altijd de schuld van een lompe fabrieksopzichter: sommige arbeiders lieten weten dat ze het dragen van oordopjes en mondkapjes maar vervelend vinden.

'De arbeiders weten zelf echter niet wat de risico's zijn', zegt Weyzig. En die liegen er niet om: het fijne stof van graniet kan leiden tot silicose, een longaandoening die de dood tot gevolg kan hebben.

Een van de belangrijkste conclusies van SOMO: er kan makkelijk veel worden verbeterd zonder dat het veel hoeft te kosten. Weyzig: 'Wij liepen door fabrieken waar je struikelt over het steenafval. Als je alleen, zoals wij, een pen en notitieblok in je hand hebt, is dat niet zo'n probleem. Maar als je een stenen plaat van 50 kilo in je handen hebt, is het een ander verhaal. En dat terwijl het in China weinig kost voor de fabrieken om een opruimer in dienst te nemen.'

De druk om de arbeidsomstandigheden te verbeteren moet volgens Weyzig vooral van de Nederlandse afnemers komen. Dat de natuursteenketen weinig transparant is, met vaak een importeur, een exporteur, een agentschap en onderaannemers die de consument van de producent scheiden, mag daarbij geen beletsel zijn, vindt hij. Weyzig: 'Wij kwamen er achter dat de kwaliteitseisen van afnemers wel heel goed gecommuniceerd worden aan de producent.' Dan moet dat met de eisen die gemeenten en andere afnemers in Nederland stellen aan arbeidsomstandigheden ook kunnen.


terug LIW in de pers Verantwoord Ondernemen HOME Landelijke India Werkgroep


Landelijke India Werkgroep - 21 januari 2008