terug
Onderstaand artikel is gepubliceerd in: onzeWereld, november 1987      


Bukman blijft Operatie Vloed steunen

Minister Bukman van Ontwikkelingssamenwerking stemt in met nieuwe zuivelhulp aan India zoals voorgesteld door de Europese Commissie. In het kader van het in 1970 gestarte en inmiddels tamelijk omstreden Operatie Vloed-programma dat voorziet in een nationale Indiase coöperatieve zuivelsector wil de Europese Commissie India tot 1994 nog 75.000 ton melkpoeder en 25.000 ton boterolie schenken. India heeft tot nog toe ongeveer 500.000 ton melkpoeder en boterolie van de EG gekregen. Dat komt neer op een kwart van alle EG-zuivelhulp aan ontwikkelingslanden.

Tijdens het mondelinge overleg op 14 oktober met de Vaste Commissie voor Ontwikkelingssamenwerking van de Tweede Kamer zei de minister dat met Operatie Vloed 'goede resultaten' zijn behaald. 'Ik denk wel dat het programma deugt,' concludeerde Bukman, die zich haastte de kamerleden te verzekeren dat de Nederlandse delegatie aandacht zal besteden aan een aantal - 'terechte' - kritiekpunten. Die kritiek - die in een grote mate van eensgezindheid door de woordvoerders van PvdA, CDA en PPR naar voren werd gebracht - richt zich op de sociaal-economische aspecten van Operatie Vloed. Aan de consumentenkant: de armste groepen in de stad zouden van goedkope melk moeten kunnen profiteren, maar die oorspronkelijke doelstelling van Operatie Vloed is uit het zicht verdwenen. Evenals het uitgangspunt dat de positie van de kleine boeren verbeterd dient te worden. In de praktijk is gebleken dat die groep (waaronder veel vrouwen - een categorie die overigens nooit expliciet in de programma-opzet werd genoemd) uit het produktieproces wordt gedrukt. Minister Bukman gaf toe dat ook binnen een coöperatief bestel, al acht hij dat een aanmerkelijk betere basis dan 'het spel der vrije krachten', de zwakkere leden uit de boot dreigen te vallen. De minister pleit voor meer voorlichting en diensten aan kleinere boeren met specifieke aandacht voor de positie van vrouwen die zich traditioneel met de zorg van vee en zuivelverwerking bezig houden. Net als bij andere mechanisatieprocessen treedt hier het verschijnsel op dat vrouwen greep verliezen op het produktieproces, zeggenschap verliezen over hun inkomen, ten gunste van mannen.
Wat betreft het bereiken van de zwakste groepen, signaleerde Bukman dat deze wens, hoe gerechtvaardigd ook, op gespannen voet staat met de doelstelling dat het project zich zelf dient te bedruipen. Een onoplosbaar dilemma, aldus Bukman. Hoe positief hij Operatie Vloed ook benadert, de EG-zuivelhulp dient wel een aflopende zaak te zijn om afhankelijkheid te vermijden. Een tussentijdse evaluatie, waar vanuit de CDA-fractie om werd gevraagd, achtte hij opportuun.
De Landelijke India Werkgroep (die de kritische publikatie 'India als melkkoe van de EG' uitgaf) toonde zich bij monde van Gerard Oonk niet ontevreden over de uitkomst van het debat. 'Dat de minister zo expliciet aanbevelingen meegeeft om de sociaal-economische aspecten meer naar voren te halen, is een goede zaak. Het is belangrijk dat de hoeveelheden zuivel hulp sterk gereduceerd zijn door de Europese Commissie. Al zijn wij nog steeds van mening dat de zuivelhulp binnen een paar jaar zou moeten worden afgebouwd om niet belemmerend te werken bij het streven naar zelfvoorziening in de melkproduktie.'

Baggerproject
Tweede punt op de agenda was het, ook al omstreden, baggerproject. Met behulp van het Nederlandse bedrijfsleven zal een aantal Indiase havens worden uitgebaggerd. Totale kosten worden geraamd op 914 miljoen. In de komende tien jaar zal veertig à 65 miljoen gulden jaarlijks ten laste van Ontwikkelingssamenwerking komen, deels als schenking en deels als zachte lening. In tegensteling tot de zuivelhulp trad hier wel een duidelijke scheiding van geesten op. Zo vroeg Ria Beckers (PPR) zich af waar Ontwikkelingssamenwerking eindigt en pure export begint. Minister Bukman was het 'van harte eens' met Erica Terpstra van de VVD dat hier sprake was van valse tegenstellingen. Oók verbetering infrastructuur draagt bij tot armoedebestrijding. Henk Knol van de PvdA vond daarentegen dat dit soort grootschalige projecten niet met Ontwikkelingssamenwerkingsfondsen gefinancierd zou moeten worden.
Het Gangesproject (niet te verwarren met het baggerproject) dat dient om de gigantische rivier beter bevaarbaar te maken, was goed voor een wat lacherige sfeer. Nedeco voert op dit moment een studieproject uit tussen Allahabad en Patna aan de bovenloop. 'Een onlogisch traject', zowel in de optiek van de kamer als van de minister die nog niet in functie was toen de besluitvorming genomen werd. Floris Struys van Nedeco is het daarmee bij navraag wel eens. 'Het zou logischer zijn vanuit de monding, vanuit Calcutta, te beginnen.' Afgezien van politieke overwegingen (Allahabad is het steunpunt van de Gandhi's) is het traject volgens hem juist vanwege de moeilijkheidsgraad door de Indiase regering gekozen om optimaal profijt te trekken van Nederlandse expertise. De voortgang van het project verloopt trager dan verwacht, onder andere door de oprichting van een nieuwe instantie, de Inland Waterland Authority of India (IWAI), dat nogal wat voeten in de aarde had. 'De eerste twee jaar is nog niet de helft gebeurd van wat op het programma stond, maar volgens de IWAI loopt alles naar wens. Wat planning betreft, moeten we ons wel aan hun tempo aanpassen.'

W.v.R.




LIW IN 'T NIEUWS

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Kinderarbeid & Onderwijs

HOME Landelijke India Werkgroep

Landelijke India Werkgroep - 19 augustus 2003