Onafhankelijkheidsstrijd

Manipur, een mini-staat

Manipur ligt aan een oude handelsroute die Zuid-Azië verbindt met Zuidoost-Azië en China. Door deze ligging hebben er zich in de loop der eeuwen verschillende bevolkingsgroepen gevestigd. In de belangrijkste vallei van het land leven de Meitei, in de heuvels rondom de vallei wonen verschillende stammen met elk hun eigen karakteristieke cultuur. Al deze etnische groepen hebben gemeen dat ze behoren tot het zuidelijke Mongoloïde ras. Hun talen en dialecten zijn afgeleid van de Tibetaans-Birmese taal. In het artikel 'Fakkeldraagsters in Manipur' (India Nu 105) wordt nader ingegaan op de samenstelling van de bevolking.
In de 18^e eeuw, onder invloed van een gestage immigratie van hindoes en moslims uit India, gaven de Meitei-koningen zichzelf Hindinamen. Het land werd voor het eerst bekend onder de naam Manipur. Gedurende de 18^e eeuw was Manipur een rijke, soevereine staat. Het grondgebied was veel groter dan tegenwoordig en strekte zich uit tot ver in het toenmalige Birma. Als gevolg van interne, religieuze twisten konden de Birmese legers in 1819 Manipur veroveren. Tijdens deze bezetting, die zeven jaar duurde, vluchtten velen naar de omliggende staten en kwamen duizenden anderen om.
Toen in 1826 de Birmese strijdkrachten de grens van het Brits-Indische rijk aanvielen, kwamen de Engelsen in actie. Samen met het door de gevluchte Manipuri prins Gambhir Singh gevormde leger, werd Manipur op de Birmezen heroverd. Met steun van de Britten werd Gambhir Singh de koning van het onafhankelijke Manipur. Feitelijk betekende dit dat Manipur door de Britten gebruikt werd als buffer voor mogelijke nieuwe aanvallen uit Birma. In 1885 werd Birma in zijn geheel ingelijfd bij het Britse rijk, daarmee verdween de 'bufferfunctie' van Manipur. Na geweldadigheden over en weer (zo werden vijf Britse officieren onthoofd toen ze bij de koning van Manipur op bezoek gingen) viel het Britse leger in 1891 Manipur binnen en werden de Manipuri verslagen. Toch werd Manipur nooit volledig geannexeerd door het Brits-Indische rijk. Hoewel, op de troon kwam een verre verwant van de afgezette koning. De werkelijke politieke macht lag bij een paar Britse officieren, die er alles aan deden om zo veel mogelijk geld uit het land te halen. Daarnaast werd de 'verdeel-en-heers' tactiek toegepast door zendelingen te stimuleren de stammen in de heuvels te bekeren. Op die manier ontstond er frictie tussen hindoeïstische Meitei enerzijds en de inmiddels christelijke stammen uit de heuvels anderzijds.

Opstand

Gedurende de Britse overheersing kwamen verschillende stammen in opstand. Een voorbeeld daarvan is de opstand van de Kuki's die in 1917 weigerden soldaten voor de oorlog in Frankrijk af te staan. De Britse strafexpedities duurden vervolgens tot 1919, toen het laatste Kuki-stamhoofd gevangen was genomen. In de jaren dertig sijpelden in Manipur de berichten door van het werk van Gandhi. Geïnspireerd door de vrijheidsstrijd in India kwamen in 1939 in Imphal, de hoofdstad van Manipur, duizenden vrouwen samen om te protesteren. Hun protest richtte zich tegen de koloniale overheersing en de, door de Britten gesteunde, Indiase rijstexporteurs die het grootste deel van de rijstoogst van Manipur naar India exporteerden. Overigens heeft men zich in Manipur nooit formeel verbonden met de beweging van Gandhi. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Manipur het toneel van grote vluchtelingenstromen uit Zuidoost-Azië die op de vlucht waren voor de Japanners. De Manipuri beschouwden de Japanners als bevrijders, die de koloniale overheerser wel zouden verslaan. In 1944 vonden er op het grondgebied van Manipur hevige gevechten plaats tussen de geallieerden en het Japanse leger. Uiteindelijk werden de Japanners teruggedrongen. Daarmee werd voor veel Manipuri de hoop op bevrijding van de koloniale onderdrukking de grond in geboord.

Onafhankelijkheid

Het bleek al snel dat de Britten niet lang meer in India zouden blijven. Gedurende het proces dat zou leiden tot de onafhankelijkheid van India, kregen staten als Manipur, die niet compleet waren ingelijfd bij het Brits-Indische rijk, de mogelijkheid om te kiezen voor zelfstandigheid of aansluiting bij India. De zo vurig gewenste zelfstandigheid van Manipur leek nabij. Vanaf dat moment is de geschiedschrijving onduidelijk. Drie dagen voor de onafhankelijkheid van India reisde Maharadja Bodh Chandra, de koning van Manipur, af naar New Delhi. Daar tekende deze onervaren staatsman het Instrument of Accession. De omstandigheden waaronder dit gebeurde zijn nooit opgehelderd. Hoewel volgens de letter van dit document Manipur een grote mate van zelfstandigheid behield, werd en wordt dit door India anders geïnterpreteerd. Daarmee begon een lange onafhankelijkheidsstrijd, die tot op de dag van vandaag voortduurt.

Verenigd nationaal bevrijdingsfront

"In 1948 vonden de eerste en tot nu toe enige democratische verkiezingen in Manipur plaats. De Manipur State Assembly werd gekozen en nog steeds beschouwen we dit als ons vertegenwoordigend orgaan", aldus de heer Yaima. Hij is secretaris-generaal van het nationaal bevrijdingsfront in Manipur: United National Liberation Front (UNLF). Afgelopen jaar was hij in Europa om op verschillende plaatsen aandacht te vragen voor de situatie in zijn land.
Yaima: "Nadat de verkiezingen waren gehouden, viel het leger van India op 15 oktober 1949 ons land binnen. Het parlement werd ontbonden en de koning onder huisarrest geplaatst. Daar werd hij gedwongen een overeenkomst te tekenen waarmee Manipur zich bij India aansloot. Zodoende kwam Manipur onder India's bestuur."
Het UNLF werd in 1964 opgericht. In die tijd herleefde het gevoel van zelfstandigheid onder de Manipuri. De koloniale overheersing van India zorgde ervoor dat de kinderen die naar school gingen meer wisten van Indiase filmacteurs en -actrices dan van hun eigen rijke culturele achtergrond en geschiedenis. In het (verboden) UNLF zijn verschillende etnische groepen verenigd. Samen voeren ze een, inmiddels ook gewapende, strijd tegen de veiligheidstroepen (ongeveer 30.000 manschappen) die India naar Manipur heeft gestuurd. Yaima: "Ons doel is een volledig onafhankelijke republiek Manipur, herstel van de monarchie is een gepasseerd station."

Mensenrechten

Uit diverse bronnen blijkt dat het leger en de door India gecontroleerde Central Reserve Police Force (CRPF) de mensenrechten in Manipur regelmatig schenden. In januari 1995 werden Manipuri door de CRPF op straat doodgeschoten nadat er schoten op de CRPF waren afgevuurd. Sinds 1980 wordt er door de UNLF een lijst bijgehouden van de ergste schendingen van de mensenrechten in Manipur. Het is een indrukwekkende opsomming van gewelddadigheden die door de Indiase autoriteiten tegen de bevolking van Manipur zijn begaan. Ook gedurende het afgelopen jaar zijn er verschillende onschuldige burgers gemarteld en omgebracht. Op 11 maart 1996 werden in de provincie Ukhrul meer dan 90 huizen platgebrand en hun bewoners mishandeld als vergelding voor een aanslag op het leger door gewapende verzetstrijders.
Yaima: "De situatie van de mensenrechten is de afgelopen jaren sterk verslechterd. India houdt de regio [waartoe bijvoorbeeld ook de staten Nagaland en Mizoram behoren, auteur] afgesloten van de buitenwereld. Voor buitenlanders is het moeilijk om Manipur in te komen. Daarom is weinig bekend in het buitenland over de situatie in Manipur en kan India er ongestoord zijn gang gaan." Volgens Yaima maakt India gebruik van verschillende methoden die tot doel hebben dat Manipur niet meer als een zelfstandig land kan blijven voortbestaan. "Om te beginnen stimuleert India mensen van buiten Manipur zich daar te vestigen. Deze 'fysieke assimilatie' leidt tot spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen." Dit is ook te merken aan de opmerkingen van Yaima, die iedereen van buiten Manipur het liefst zo snel mogelijk ziet vertrekken. Yaima: "De politie maakt handig gebruik van de spanningen door deze groepen tegen elkaar uit te spelen en sommige migranten als informant te gebruiken. Vervolgens wordt onderwijs in de eigen taal en over de eigen, cultuur en religie [een mix van hindoeïsme en animisme, auteur] verboden. Bovendien wordt Manipur economisch helemaal afhankelijk van India gemaakt. De gehele economische structuur is afgestemd op Indiase behoeften in plaats van die van de Manipuri. Van de tegoeden in Manipur wordt slechts 5% in het land zelf geïnvesteerd. De rest verdwijnt naar buiten. Op een bevolking van 2 miljoen mensen zijn er 300.000 werklozen."

Hoop doet leven

Is er eigenlijk nog wel hoop op een onafhankelijk Manipur? Yaima: "Natuurlijk is er hoop, we geloven in datgene waar we voor vechten. Onze voorkeur gaat uit naar een politieke oplossing. Maar Manipur is een klein land. Internationaal gezien is onze strijd volkomen onbelangrijk. Geen land ter wereld heeft er belang bij India, met zijn grote economische potenties, onder zware politieke druk te zetten, We zullen het allemaal zelf moeten doen."
Hoewel de UNLF ook een gewapende tak kent, de Manipur People's Army, richt men zich in eerste instantie op het vergroten van het politieke bewustzijn van de Manipuri. De gewapende tak houdt zich, naar eigen zeggen, vooral bezig met het stelen van wapens van het leger. "Als iedereen zich bewust is van de noodzaak van een gewapende opstand, dan zal de UNLF wapens onder de bevolking gaan verspreiden." Het lijkt alsof dit moment niet ver weg meer is. Op 15 oktober 1996, 47 jaar na de Indiase inval, gaf de bevolking van Manipur massaal gehoor aan de oproep van de UNLF om 18 uur te staken. Vooral in de hoofdstad Imphal was er, volgens de krantenberichten, nauwelijks iemand op straat te vinden. Zelfs het hele overheidsapparaat lag plat. Ook wordt er in de kranten regelmatig melding gemaakt van gericht schieten op Indiase functionarissen. Het is de vraag wanneer het tot een grote uitbarsting zal komen.