Dieren in IndiaEen kwetsbaar natuurparadijsHet Indiase subcontinent herbergt een onvoorstelbare rijkdom aan diersoorten. Speciaal voor dit themanummer van India Nu geeft Ashish Fernandes, verbonden aan het vermaarde natuurtijdschrift Sanctuary Asia, een overzicht van de meest bijzondere natuurgebieden en de dieren die daar leven. Naast een lofzang, is zijn beschrijving ook een waarschuwing. Veel van India's diersoorten en de We reden op een winterochtend over een onverharde weg in het Melghat Tijgerreservaat (Maharashtra). Plotseling zagen we aan de kant van de weg, zo'n honderd meter voor ons uit, iets bewegen... We stopten de auto, hielden ons stil, en zagen de wat vlekkerige schaduwen opeens veranderen in maar liefst twee schitterende luipaarden - een mannetje en een wijfje bij elkaar, dat zie je maar zelden! We keken ze na terwijl ze een kloof indoken en in het bos verdwenen. De vroege ochtendzon weerkaatste in hun vacht. Melghat is maar één van de vele fantastische natuurgebieden van India. Er zijn maar weinig landen met zo'n enorme biodiversiteit: de koude, hooggelegen woestijnen van het Himalaya-gebergte, de hete en droge vlakten van Rajasthan, het regenwoud in de noordoostelijke deelstaten, en de wondere onderwaterwereld van de Lakshadweep-eilanden in de Arabische Zee en rond de Andaman- en Nicobareilanden in de Golf van Bengalen. India bevat de meest uiteenlopende diersoorten in al evenzeer verschillende omgevingen.
Grijze berggeest In het noorden huist in de afgelegen gebieden van het Himalaya-gebergte de 'grijze berggeest' - de sneeuwpanter, die zijn bijnaam dankt aan het feit dat hij maar zelden wordt gezien of gefotografeerd. Deze grote kat struint zeer uitgestrekte gebieden in de bergen af op zoek naar prooi; bijvoorbeeld bharal-schapen, berggeiten of vee van de lokale bevolking. De hoogvlakten en berghellingen ogen volstrekt onherbergzaam, maar je vindt er ook allerlei kleine knaagdieren, zoals pika's en marmotten. De fijn gebouwde wilde Tibetaanse ezel, een fantastisch beest om te zien, komt voor op de grasvlakten van Ladakh. Ganzen en andere vogels strijken hier neer tijdens hun trek tussen zomer- en winterverblijven.
Ten zuidwesten van de Thar-woestijn liggen de droge vlakten van de Rann, in Gujarat, de laatste plek waar de wilde Aziatische ezel nog stand houdt. Kudden van ooit duizenden dieren zijn nu ernstig uitgedund als gevolg van de aanslag op het leefgebied door de zoutwinning. De moerasachtige grensgebieden van de Rann herbergen een grote variëteit aan vogels, vooral flamingo's die in de vruchtbare wateren naar kleine vissen en schaaldieren zoeken. Gujarat heeft helaas bijna geen bossen meer, en de tijger komt er niet meer voor. Wel is de deelstaat vermaard om een andere grote katachtige, de Aziatische leeuw. Wereldwijd zijn er nog maar ongeveer 320 van over, en allemaal leven ze in en rond de bossen van het Gir National Park. Dit dier kwam ooit overal in Noord-India voor, maar er is op zo'n grote schaal opgejaagd dat hij al vrijwel was uitgestorven toen beschermende maatregelen een langzaam herstel mogelijk maakten.
Arribada Helemaal aan de andere kant van India, in de noordoostelijke uithoek van het subcontinent, vinden we een gebied met een bijna ongekende, maar tegelijkertijd ook sterk bedreigde biodiversiteit. Hier heb je zowel de besneeuwde bergtoppen van Arunachal Pradesh als de vruchtbare vlakten langs de Brahmaputra-rivier in Assam. Het gebied herbergt enkele van de meest indrukwekkende diersoorten van India: de nevelpanter, de sneeuwpanter, de zeldzame rode panda, de hoolock-gibbon (de enige gibbon-soort in India) en natuurlijk de tijger. In de grasgebieden van het Kaziranga National Park in Assam leeft ook de grootste van de resterende populaties van éénhoornige neushoorns, een soort die ernstig wordt bedreigd door de afkalving van zijn leefgebied en door stropers die het hebben voorzien op de hoorn (het hoornmateriaal is commercieel aantrekkelijk omdat het de geslachtsdrift zou opwekken). Kaziranga is nu de grootste hoop voor de neushoorn, omdat andere leefgebieden alsmaar verder inkrimpen.
Het luipaard komt verspreid over het hele gebied voor. Als gevolg van de grote bevolkingsdruk en de commerciële exploitatie van delfstoffen, hout, enzovoort, lopen de Western Ghats zware ecologische schade op. Hierdoor, en door activiteiten van stropers, wordt de tijger steeds meer teruggedrongen naar enkele betrekkelijk veilige locaties, zoals het Nagarhole National Park en het Periyar Tijgerreservaat. Het luipaard weet zich beter aan te passen aan de mens. Hij leeft in het hele gebied betrekkelijk dicht in de buurt van menselijke nederzettingen. Als zijn natuurlijke prooien niet voldoende voedsel opleveren, jaagt het dier zelfs op honden en vee.
Een andere beroemde olifantengordel loopt van de nieuwe deelstaat Uttaranchal (tot november 2000 het noordelijkste deel van Uttar Pradesh, grenzend aan Himachal Pradesh, Nepal en China) via Uttar Pradesh en Bihar tot in Jharkhand (tot augustus 2000 onderdeel van Bihar). Het Rajaji National Park is de meest noordelijke en westelijke plaats waar de Aziatische olifant voorkomt. Het park grenst aan het Corbett Tijgerreservaat, genoemd naar de legendarische jager en latere natuurbeschermer Jim Corbett.
Mowgli Nog een gebied van groot belang voor de fauna is de hoogvlakte in midden-India, een gebied dat zich uitstrekt over de deelstaten Maharashtra, Madhya Pradesh en Chattisgarh (tot 2000 nog behorende tot Madhya Pradesh). De loofbossen in dit gebied vormen wereldwijd het grootste aaneengesloten woongebied voor de tijger en zijn van cruciaal belang voor het overleven van de soort. Het is in dit gebied - onder meer bestaande uit de droge bossen van het Melghat Tijgerreservaat, de steile rotsen en diepe kloven van het Bori National Park, en de beroemde graslanden van het Kanha Tijgerreservaat - dat Rudyard Kipling zijn Mowgli liet opgroeien. Kanha zelf is de enige plek waar het zeldzame moerashert nog voorkomt. De gaur, de Indiase bizon, is in het hele gebied een belangrijk prooidier, samen met het axishert (chital), het 'blaffende hert' en het wilde zwijn. Het Indravati Tijgerreservaat in India is de enige plek in Azië waar de wilde Aziatische buffel nog voorkomt, een bijzonder indrukwekkende verschijning met zijn grote, uitgestrekte hoorns. Er zijn weliswaar nog andere populaties van de soort in het noordoosten, maar die zouden niet meer raszuiver zijn, een gevolg van vermenging met de kleinere, tamme buffel. Met nog maar 45 dieren is de Indravati-buffel een van de meest bedreigde zoogdieren ter wereld.
Meer naar het zuiden bevat de kleine groep van de Lakshadweep-eilanden een onvoorstelbare diversiteit aan maritiem leven: veelkleurig koraalrif herbergt anemoonvissen, groupers, roggen en anemonen. Allemaal goed te bewonderen dankzij het glasheldere water van dit relatief schone stukje hemel op aarde.
Waanzinnige drang Het is opmerkelijk dat een land met zo'n onschatbare natuurlijke rijkdom zo weinig doet voor het behoud ervan. Sinds de onafhankelijkheid zijn de bossen van India sterk uitgedund. Op dit moment geniet slechts ongeveer twee procent van het land wettelijke bescherming als reservaat of nationaal park. De tijger, een graadmeter bij uitstek van de staat van de Indiase jungle, staat nu op nog maar 3.000 exemplaren - tegen zo'n 40.000 rond 1900. De grote Indiase trap staat op uitsterven, de leeuw houdt het nog maar net uit in een kleine uithoek, en met de neushoorn gaat het al niet veel beter. Door nieuwe dammen, mijnen, atoomcentrales, autowegen en meer van dit soort projecten, kalft het resterende natuurgebied alsmaar verder af. India heeft in haar waanzinnige drang naar zogenaamde 'ontwikkeling' de eeuwenoude waarden van duurzaamheid en zelfvoorziening losgelaten. Waarden die voor de vader des vaderlands, Mahatma Gandhi, zo'n belangrijk richtsnoer waren. India moet doelbewust een andere koers gaan varen, en voor duurzaamheid kiezen. Gebeurt dat niet, dan is dit de eeuw waarin het land indrukwekkende dieren als de tijger, de olifant en de neushoorn zal verliezen.
Ashish Fernandes Vertaling uit het Engels: Raymond Gijsen Ashish Fernandes is redactiemedewerker van Sanctuary Asia. Voor meer informatie www.sanctuaryasia.com.
|