terug
Uit: India Nu 179/180 (mei-aug 2009)






Bloot in Bollywood

Moderne Hindi-cinema
maakt taboes bespreekbaar


Poster voor Dhoom 2


Bollywood-films tonen de laatste jaren steeds vaker controversiële thema's. Ook op het gebied van seksualiteit en relaties. In de Hindi-cinema is steeds meer bloot te zien en verliezen de sari’s het van de korte rokjes. Geen onschuldige liedjes meer met dartelende paartjes in de bergen van Zwitserland, maar broeierige scènes in New Yorkse clubs en veel bloot op het strand in muziekclips. Ook al zijn de films soms wat kort door de bocht, het maakt de taboes wel beter bespreekbaar.

De heldin knippert met haar ogen, raakt bijna de lip van de filmheld aan en precies op dat moment komen er twee bloemen of een zonsondergang in beeld. Of ze barsten uit in gezang op een bergtop. Twee bloemen die elkaar aanraken. Twee vogeltjes. Een bloemetje en een bij. Zo wordt in de traditionele Bollywood-films de kus tussen twee geliefden verbeeld. De held en heldin verklaren elkaar de liefde met filmliedjes waarin veel meer wordt verteld dan een enkele kus. Poëtische teksten, dromerige landschappen en vele danspasjes. Het hoorde er allemaal bij. Een tiental jaren geleden werd er nauwelijks een kus vertoond in Bollywood-films, maar inmiddels heeft de kus zijn intrede gedaan in India. Kussen in de film blijft ook nu nog een gevoelig thema en een passionele zoen kan nog steeds heel wat commotie teweeg brengen. In 2006 bijvoorbeeld werden de actrice Aishwarya Rai en acteur Hrithik Roshan voor de rechter gedaagd vanwege een te passionele zoen in de film Dhoom 2.
DE BESPROKEN FILMS
OP EEN RIJTJE




Nishabd (2007)

Life in a Metro (2007)


Salaam Namaste (2006)

Kabhi Alvida Naa Kehna (2006)

Dhoom 2 (2006)

My Brother Nikhil (2005)

Silsila (1981)


  Taboes

Relaties en seksualiteit zijn niet meer hetzelfde als een tiental jaar geleden, als je de films moet geloven. Nog steeds speelt de klassieke hindoe-moslim relatie of de liefde tussen een meisje uit de upperclass en een stoere motorheld uit de achterbuurt. De laatste jaren echter verschijnen er steeds meer films waarin controversiële liefdesthema's aan de orde komen. De moderne relaties en taboes waar de Indiase samenleving nog niet helemaal klaar voor is, spelen nu al wel een hoofdrol in de bioscoop.
Een deel van het Indiase publiek oppert dat Bollywood-films nu te veel beïnvloed worden door het Westen. Met broeierige discoscènes in New York en sexy muziekvideo's kan nu eenmaal niet iedere Indiër zich identificeren. Films met veel bloot en seksuele toespelingen zijn niet de films die met de hele familie bekeken kunnen worden. En dat terwijl de bioscoop vaak het belangrijkste uitje voor de familie is.
« Voor veel Indiërs zijn scheidingen, buitenechtelijke en homoseksuele relaties nog geen sociaal geaccepteerde thema's »
De moderne thema's spreken voor een ander publiek wel tot de verbeelding. Volgens hen zijn deze films een welkome eerste zet naar het doorbreken van bestaande taboes.
De film My brother Nikhil (2005) was waarschijnlijk de eerste mainstream Hindi-film waarin de hoofdrolspeler homoseksueel is. Een thema dat in India erg in de taboesfeer hangt. Bij wet is homoseksualiteit verboden. In deze film staat de broer-zus relatie centraal en juist daarom is de film in de grote bioscopen vertoond. De broer-zus relatie komt eerst goed uit de verf met daarin veel traditionele Indiase waarden en normen. Het publiek kan zich hiermee identificeren. Later in de film wordt duidelijk dat de hoofdrolspeler aids heeft en krijgt hij te maken met allerhande vooroordelen over deze ziekte en zijn homoseksualiteit. Waar vroeger het thema homoseksualiteit enkel was weggelegd voor documentaires of arthouse films krijgt het nu een steeds grotere rol in de echte Bollywood-films. Vaker en vaker is een homo in een bijrol te bespeuren en homoseksualiteit wordt nu benoemd.
In 2007 bracht de film Nishabd veel discussie teweeg door een ander taboe te laten zien. De grootste acteur van India, Amitabh Bachchan, speelt in deze film een zestig jaar oude man die verliefd wordt op de achttienjarige vriendin van zijn dochter. Deze relatie tussen een oude man en een meisje dat net de puberteit voorbij is, oogstte veel kritiek. De deelstaatregering in Uttar Pradesh wilde de film zelfs verbieden omdat het tegen de Indiase waarden en normen in zou gaan. In Allahabad leidde de film ook tot protesten en werd geopperd dat dergelijke films verkeerde westerse waarden tonen.


  Het huwelijk is niet meer heilig

De bruiloft, toch een beetje het happy end van een Hindi-film, lijkt niet langer heilig. De film Kabhi Alvida Naa Kehna (2006) gaat over een buitenechtelijke relatie. Overspel komt wel vaker aan bod in Hindi-cinema, maar aan het einde wint altijd het huwelijk, een heilige verbintenis volgens velen. Kabhi Alvida Naa Kehna (‘Zeg nooit vaarwel’) laat een echtscheiding zien die geaccepteerd wordt door de omgeving. Een scheiding die geaccepteerd wordt door buitenstaanders en die ook leidt tot een goed einde is iets nieuws in de bioscoop. Ter vergelijking: een kleine drie decennia geleden was in de film Silsila (1981) een buitenechtelijke relatie ook het belangrijkste thema. De acteur Amitabh Bachchan vindt de liefde van zijn leven, danst met haar in een tulpenveld in de Keukenhof, maar trouwt met een ander, vanwege ingewikkelde familieomstandigheden. Het liefdesverhaal duurt voort met prachtige filmliedjes en de gepaste dramatiek, maar uiteindelijk kiest hij voor zijn vrouw. Het huwelijk is nu eenmaal een verbintenis voor het leven. Aan die heilige verbintenis lijkt nu iets vaker te worden getwijfeld.
In Life in a Metro (2007) gaat het over het wel en wee van relaties waar inwoners van het moderne Mumbai tegenwoordig mee kampen. Er wordt getwijfeld aan uithuwelijken en ingegaan op vreemdgaan en het ongelukkige huwelijk. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je een dertigjarige ongetrouwde vrouw bent in Mumbai, niks ziet in een gearrangeerd huwelijk, iedereen om je heen trouwt en jij alleen achterblijft? Wat als je man een relatie heeft met zijn secretaresse? Wat als je als zeventigjarige man je ware liefde na jaren weer tegenkomt? Aan de hand van deze moderne problemen wordt er een meer realistisch beeld vertoond en vormt het een contrast met het standaard Bollywood-recept.
Zwangerschap voor het huwelijk is een taboe dat in 2006 in Salaam Namaste op het grote doek aan bod kwam. De hoofdrolspeelster raakt ongewenst zwanger en staat er (voor even) helemaal alleen voor. In de film wordt er opnieuw gekeken naar moderne relaties. Het gaat over samenwonen, zwangerschap en het vader zijn. De film speelt zich af in Australië en laat veel scènes zien op het strand, met opnieuw veel bloot. Het is de eerste film waarin een acht maanden zwangere actrice ronddanst.


  Verbeelding

De traditionele Bollywood-film laat veel ruimte over aan de verbeelding. Elk klein detail lijkt een betekenis te hebben en de aanraking van twee handen stelt meer voor dan een kus in een Hollywood-film. Deze traditionele lovestories worden nog steeds gemaakt en hebben een trouw publiek in India. Dit publiek ziet graag de traditionele Indiase waarden en normen terug op het scherm, met poëzie en liedjes en geen expliciete liefdesscènes. Volgens hen is Bollywood anders niets meer dan een slechte imitatie van Hollywood.
Voor veel Indiërs zijn scheidingen, buitenechtelijke en homoseksuele relaties nog geen sociaal geaccepteerde thema's in het dagelijks leven, maar films waarin deze onderwerpen aan bod komen, maken de bestaande taboes wel bespreekbaar. De films laten een meer realistisch beeld van het moderne leven in India zien, maar zijn soms wel wat kort door de bocht. Een scheiding of ongewenste zwangerschap lijkt in de film zonder al teveel familiedrama wel erg gemakkelijk geaccepteerd te worden. Meer bloot in Bollywood heeft voor al die taboes niet veel toegevoegde waarde, maar voorlopig is schaars gekleed wel de trend. Het leidt vooral tot hogere verkoopcijfers. Want seks verkoopt, ook in het preutse India.

xxx





terug
Kinderarbeid & Onderwijs
HOME Landelijke India Werkgroep
tijdschrift INDIA NU
Landelijke India Werkgroep - 2 februari 2010