PDF   terug
Uit: India Nu 107/108 (mei-aug 1997)


Vredesbeweging

Oorlog hoeft niet


Ruim driehonderd Indiërs en Pakistani kwamen van 28 tot en met 31 december 1996 in Calcutta bijeen voor de derde conferentie van het 'Pakistan India Peoples' Forum for Peace and Democracy'. Vier dagen lang debatteerden zij over de mogelijkheden om de oorlogsdreiging en wapenwedloop tussen beide landen te verminderen.

Het idee voor een Pakistan India Peoples' Forum for Peace and Democracy is in juni 1993 ontstaan in gesprekken tussen Indiërs en Pakistani op de VN-mensenrechtenconferentie in Wenen. Dit mondde uit in een eerste bijeenkomst in september 1994 in Lahore, waar door 25 vooraanstaande Indiërs en Pakistani werd opgeroepen tot het op gang brengen van een publieke discussie tussen de beide volken over vrede, demilitarisering, denuclearisering en democratie. Doel van het in 1994 opgerichte Forum is om vertegenwoordigers uit volksorganisaties, zakenwereld, vakbonden, artiesten, academici en anderen uit Pakistan en India bijeen te brengen en in beide landen regionale discussies te voeren over vrede en democratie.
  De grootste spanningsbron tussen India en Pakistan ligt uiteraard in Kashmir. In februari 1995 (zie India Nu 97) was dit dan ook een van de onderwerpen op de eerste conferentie van het Forum waar zo'n tweehonderd vertegenwoordigers uit beide landen aanwezig waren. Een aantal bedrijven ondersteunt zichtbaar het streven van het Forum door advertenties te plaatsen in de reader voor de conferentie.


Oude visie

Wijlen Jayaprakash Narayan, een van Indiaas leidende figuren in de socialistische beweging, zei op 10 oktober 1968 in Srinagar onder andere het volgende over de relatie met buurland Pakistan: "Ik stel een positieve benadering voor, dat wil zeggen een benadering die verder kijkt dan het dispuut. Ik geef toe dat Kashmir het grootste punt van irritatie tussen India en Pakistan is, maar ik denk niet dat de Indiaas-Pakistaanse verhouding is zoals die is vanwege Kashmir. Kashmir is slechts een symptoom van de ziekte. De ziekte is het diep gewortelde wederzijdse wantrouwen tussen de twee landen. Beiden verdenken de ander van de zwartste scenario's. Het probleem Kashmir kan niet opgelost worden als dat wederzijdse wantrouwen niet wordt weggenomen. Het wantrouwen zal echter niet verdwijnen door magie of sprookjes.
  Volgens mijn simpele overtuiging kan dit alleen gedaan worden door niet langer te hameren op de onderwerpen van strijd en de verschillen, maar moeten we samen aan tafel gaan zitten om uit te vinden wat de overeenkomsten zijn, wat onze gezamenlijke belangen zijn en wat de gebieden zijn waarop we kunnem samenwerken waar we allebei baat bij hebben. Ik ben er heilig van overtuigd dat er veel gebieden zijn waarop dat het geval is. Als we daaraan beginnen kunnen we de donkere wolken van wantrouwen misschien langzaam verdrijven en kan er een verandering optreden in de verhouding tussen onze landen. Als dat gebeurt zal zelfs een zaak als Kashmir niet zo onoplosbaar blijken te zijn als het nu lijkt."


Voorzitters

"Het Indiase en Pakistaanse volk behoorde ooit tot het rijkste van de wereld. Zij konden claimen dat ze vooruitgang boekten in de richting van een multiculturele samenleving. Op dit moment behoren zij tot de armste naties van de internationale gemeenschap. Het multiculturele aspect in beide landen staat onder zware druk van groepen die religieuze, communale of etnische exclusiviteit prediken", aldus I.A. Rehman, de voorzitter van de Pakistaanse afdeling van het Forum. Hij zei verder dat "de niet gerealiseerde belofte van vrede en een goede toekomst de mensen in beide landen zal bezighouden als zij de vijftigste verjaardag van de onafhankelijkheid zullen vieren".

Volgens de voorzitter van de Indiase afdeling van het Forum, Nirmal Mukedi, "liggen er voor de nabije toekomst nog een aantal grote uitdagingen in het verschiet. We moeten vasthouden wat tot dusverre is bereikt, niet alleen aan de genomen beslissingen, maar ook aan het uitvoeren van de geplande acties die daarmee zijn verbonden. We mogen als deelnemers aan het forum al veel gedaan hebben, het mobiliseren van de publieke opinie zal nog veel meer van ons vergen. We moeten de nieuwste politieke ontwikkelingen, bijvoorbeeld nieuwe regeringen in een van beide landen, in de gaten houden en ons afvragen hoe en of we daar gebruik van kunnen maken. We moeten ons afvragen of de begrippen vrede en democratie niet van een nieuwe invulling moeten worden voorzien. Betekent vrede bijvoorbeeld alleen 'niet-oorlog' waarbij demilitarisering en denuclearisering alles bepalend zijn? Of moet er ook aandacht komen voor positieve begrippen als vriendschap en samenwerking en de uitwerking daarvan in de vorm van toegang tot elkaars geschriften en het uitbannen van alle beperkingen op reismogelijkheden? Moet democratie alleen uitgelegd worden als: vrije en eerlijke verkiezingen? Betekent het niet ook het verzet tegen alle anti-democratische politiek en het regelmatig gebruik maken door de overheid van dwingende instrumenten. Is het wel acceptabel dat macht zich altijd ver van het volk bevindt? Zou de democratie niet veel sterker worden als het bestuur gedecentraliseerd werd, waarmee het volk weer meer te zeggen zou krijgen?"


Culturele bijdrage

Als het gaat over de mogelijke bijdragen vanuit de hoek van de cultuur dan hoeven we niet lang te zoeken volgens historicus en dichter Syeda Saiyidian Hameed. "Wat men ook probeert te doen om de kunst en cultuur onder controle te houden, deze zal altijd manieren vinden om toch te zeggen wat ze wil. Aan beide kanten van de grens hebben artiesten, dichters, toneelschrijvers, musici, zangers, dansers, acteurs en schrijvers hetzelfde gevoel. Waarom? Vanwege de onbeperkte ruimhartigheid van de gewone mensen aan heide kanten van de grens voor elkaars artiesten. Toen de Indiase theatergroep Vivadi voorstelde om Mirza Mohammed Hadi Ruswa's stuk 'Umrao' in Pakistan te komen spelen wilde het publiek hen in alle vier de provincies aldaar met open armen ontvangen. Maar de overheid stak er een stokje voor. Werken van romanschrijvers, dichters en toneelschrijvers omzeilen echter altijd dit soort barricades. Binnen een paar dagen verschijnen er illegaal drukken van in het andere land.
  Ook de televisie kopieert. Van de populaire Pakistaanse serie Dhoop Kinare verscheen op Doordarshan (de Indiase overheidszender) de variant Pakeezah. Wat een staat ook onderneemt, de 'wind' zal de kunst, of het nu met een grote K of pop is, over de grens blazen."


Nieuwe idealen

De deelnemers aan de conferentie in Calcutta hebben hun overheden laten weten dat "het in het grootste belang van de inwoners van India en Pakistan is dat beide landen plechtig beloven dat ze de tweede helft van hun 'onafhankelijkheids-eeuw' zullen besteden aan de door beide volken gewenste vrede, democratie, recht, tolerantie en gelijke kansen voor iedereen ongeacht godsdienst, etniciteit, geslacht en sociale status."
  Om dat te bereiken zouden beide landen voor de 15de augustus een overeenkomst moeten sluiten die duurzame vrede garandeert. Beide landen moeten "vrij verkeer over de grenzen en vrije informatie-uitwisseling toestaan en de handelsbarrières verwijderen".
  Beide regeringen zijn opgeroepen om op te houden met geheimzinnigdoenerij over hun defensiebudgetten. De aanwezigen op de conferentie werd gevraagd om alle hun beschikbare middelen in te zetten om de overheid in beide landen te dwingen op te houden met voorbereidingen voor onzinnige oorlogen en in plaats daarvan te gaan werken aan demilitarisering, denuclearisering en vrede.
  Ook over Kashmir was men duidelijk. Vanuit het Forum zullen met Kashmiri-leiders uit India en Pakistan gesprekken worden gevoerd. Men gaat proberen om een bijeenkomst met de leiders van beide kanten te organiseren.

De aanwezigen gaan er zo te zien vanuit dat er nog mogelijkheden genoeg zijn om de relatie tussen beide landen weer gezond te maken. Dat de overheden in beide landen er ook vertrouwen in hebben bewijzen de stappen die inmiddels gezet zijn. Er zijn gesprekken geweest op hoog diplomatiek niveau. Het is alleen te hopen dat zij die er belang bij hebben om de spanning hoog te houden bereid zijn om mee te werken.

xxx




begin document

HOME Landelijke India Werkgroep

Landelijke India Werkgroep - 5 februari 2001