terug

Samenvatting

Een studie naar de gezondheids-, veiligheids- en milieuaspecten van de kledingindustrie in de Indiase regio Tirupur

oorspronkelijke titel:
A study on health, safety and environmental concerns
in the context of the garment industry in Tirupur, India
Onderzoek uitgevoerd en gecoördineerd door S.M. Prithiviraj, CARE India

In opdracht van Goede Waar & Co (voorheen: Alternatieve Konsumenten Bond)
Amaliastraat 5
Postbus 61236
1005 HE Amsterdam
020-6863338

Amsterdam, september 2002


Inleiding

Vijf verf- en bleekfabrieken en negen kledingfabrikanten die stoffen en kinderkleding leveren aan Nederlandse retailers maken zich schuldig aan levensbedreigende milieuvervuiling in de Indiase Tirupur-regio. Het rivier-, grond-, drink- en irrigatiewater, waarvan bijna een miljoen mensen gebruik maken, is vooral door de kledingindustrie dermate verontreinigd met chemicaliën dat het ongeschikt is voor elk gebruik. Afvalwater dat in gemeenschappelijke zuiveringsinstallaties gereinigd wordt, is na behandeling nog altijd ongeschikt voor consumptie, huishoudelijk gebruik of irrigatie. De bewoners van Tirupur, die eeuwenlang gratis uit putten of bronnen konden drinken, zijn nu genoodzaakt schoon drinkwater te kopen van een karig inkomen.

Dit rapport staat stil bij de ernstige verstoring van het leefmilieu en de gezondheidsrisico's voor werknemers en omwonenden in de Tirupur-regio als gevolg van de vervuilende activiteiten van de kledingindustrie en het onverantwoordelijke inkoopgedrag van kledingdetaillisten. De veertien bedrijven waarop de gegevens in dit onderzoek betrekking hebben, maken deel uit van een groep van circa 800 leveranciers van geverfde en gebleekte stoffen en confectie in Tirupur. Een groot aantal fabrieken werkt in opdracht van Noord-Amerikaanse en Europese opdrachtgevers zoals Vendex KBB.

Onderzoeksdoelen

Doel van deze studie was, inzicht te krijgen in de milieu- en gezondheidseffecten van de kledingexportindustrie in de Indiase Tirupur-regio. Daarbij ging de aandacht vooral uit naar de milieuverontreiniging door bedrijven die werken in opdracht van de Nederlandse confectiehandel.
Een beoordeling van de gezondheids- en milieurisico's als gevolg van chemicaliëngebruik in de textielindustrie stond voorop, waaronder een kwaliteitsanalyse van het lokale rivier-, grond-, drink- en irrigatiewater. Om een totaalbeeld te krijgen van de condities en de economische context waarin de kledingindustrie in Tirupur opereert, zijn tevens aspecten meegenomen als arbeidsomstandigheden en de gevolgen voor de landbouw in de directe omgeving. Verder is getracht een beeld te krijgen van mogelijke oplossingen voor de milieuproblemen.

Onderzoeksmethode en verantwoording

Interviews
Voor deze studie zijn uitvoerige enquêtes gehouden onder werknemers van kleding-, verf- en bleekbedrijven. Ook werkgevers, vakbondsleiders en lokale boeren zijn geïnterviewd. De vragen richtten zich op thema's als: de effecten van milieuvervuiling in de regio als gevolg van de kleding-, verf- en bleekindustrie, gezondheidsrisico's binnen en buiten de bedrijfspoorten, de kwaliteit van (op het werk verstrekt) drinkwater, de sanitaire voorzieningen in de kledingbedrijven, arbeidsomstandigheden, salariëring en recente ontwikkelingen in de lokale landbouw die een direct gevolg zijn van de groei van de kledingindustrie.

Research
Researchmateriaal is afkomstig uit kranten, publieke oproepen en statements, overheidsrapporten en studies van niet-gouvernementele organisaties.

Watermonsters
Het zwaartepunt in het onderzoeksrapport - en in deze samenvatting - ligt op de kwaliteit van het lokale rivier-, grond-, drink-, en irrigatiewater, dat, zo blijkt uit dit onderzoek, door de kledingindustrie in de Indiase Tirupur-regio ernstig is vervuild met chemicaliën. Watermonsters die dit aantonen, zijn onder meer genomen bij de uitwatering van zuiveringsinstallaties, in lozingskanalen die uitkomen op rivieren, in een waterput stroomafwaarts en bij de Orathupalayam-dam, de eindbestemming van het vervuilde industriewater. De watermonsters zijn geanalyseerd aan de hand van regionale kwaliteitsgaranties en zijn vergeleken met de kwaliteitsnormen die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hanteert.

Anonimiteit
Om werknemers, vakbondsleiders en agrariërs niet in de problemen te brengen worden geënquêteerden in dit onderzoek niet bij naam genoemd. Ook de namen van de 16 bedrijven waarop dit onderzoek is gebaseerd worden niet nader gespecificeerd. Hiermee geven de onderzoekers te kennen dat het niet hun bedoeling is schade toe te brengen aan de lokale economie of werkgelegenheid.

Algemene conclusies

De meeste werknemers in de veertien onderzochte kledingfabrieken en verf- en bleekbedrijven werken voor een schraal arbeidsloon dat nauwelijks voldoende is voor levensonderhoud. Werkweken van 72 uur zijn voor zowel mannen als vrouwen geen uitzondering. De sanitaire voorzieningen in de meeste bedrijven zijn belabberd, het klimaat in de fabrieken is ongezond en veiligheid krijgt een lage prioriteit. Volgens een vakbondsleider vinden er in de Tirupur-kledingindustrie jaarlijks tussen de dertig en vijftig bedrijfsongevallen plaats. Werknemers die door het werk ziek worden of gewond raken, draaien zelf op voor de medische kosten. In sommige fabrieken ontbreken brandbeveiligingssystemen. Door de overheid vastgestelde standaard-veiligheidseisen ontbreken nagenoeg.

De excessieve behoefte aan water voor industriële processen en de grootschalige waterverontreiniging die daarvan het gevolg is zijn kernproblemen waar de bevolking de meeste hinder van ondervindt. Verder baart het gebruik van fossiele brandstoffen en de onstilbare behoefte aan brandhout voor het opwarmen van fabrieksboilers grote zorgen. De kledingindustrie veroorzaakt een onnodige bijdrage aan de C02-uitstoot en is verantwoordelijk voor grootschalige ontbossing in de regio. Een verf- en bleekbedrijf in Tirupur verbruikt gemiddeld 2.000 kilo brandhout per dag. De volledige industrie in Tirupur verbrandt zo'n 1.600.000 kilo brandhout per dag. Het bosareaal in de regio is mede door het gebruik van brandhout voor de kledingindustrie in twintig jaar afgenomen van 23 tot 17 procent van de totale oppervlakte. De verwachting is dat de bossen rond Tirupur de komende jaren in rap tempo zullen verdwijnen. Het Indiase Ministerie voor Textiel verwacht namelijk een verdubbeling van de textielindustrie in Tirupur tussen nu en 2010. In 1986 waren er nog 99 stof- en kledingleveranciers actief. Dit aantal groeide explosief: tot 450 in 1989 en 800 in 2001. De verwachte toename van het aantal bedrijven tot 1.600 in 2010 zal leiden tot een nog veel grotere behoefte aan water en een verdere toename van de lozing van vervuild afvalwater.

Het water in Tirupur is afkomstig uit de Bhavani-rivier. De belangrijkste waterbron voor de Bhavani is de 2.537 vierkante kilometer grote Nilgiris Biosphere Regio. Juist in dit gebied verdwijnen in rap tempo de bossen die het water vasthouden. Het gemiddelde waterpeil van de Bhavani en de 170 kilometer lange Noyyal-rivier die hierop uitkomt, daalt als gevolg van de ontbossing en de waterbehoefte van de industrie. Zo'n 900.000 burgers in de Tirupur-regio zijn afhankelijk van dit water, dat al onbruikbaar is omdat de Noyyal als gevolg van de kledingindustrie is verworden tot een afwateringskanaal voor vloeibaar fabrieksafval.
De actuele situatie is dat slechts 240 van de 800 fabriekseigenaren gemeenschappelijke afvalwaterzuiveringsinstallaties in gebruik hebben genomen. Daarvan zijn er nu acht werkzaam. Echter, de 40 miljoen liter afvalwater die hier dagelijks doorheen vloeit, stroomt nog altijd verontreinigd de rivier in. Het 'gezuiverde' water voldoet nergens aan de eisen zoals gesteld door het Tamil Nadu Pollution Control Board, de organisatie die de plaatselijke milieuvervuiling een halt tracht toe te roepen.
Nog eens 40 miljoen liter afvalwater van de overige 560 bedrijven stroomt dagelijks zonder enige vorm van zuivering via afvalwaterkanalen de rivieren in. Naast deze vloeibare afvalstoffen worden de droge afvalstoffen die overblijven na het waterzuiveringsproces gedumpt op vuilnisbelten of vrijelijk in de open ruimte. Omwonenden klagen dat deze chemische substanties tijdens het regenseizoen het grondwater aantasten. De totale hoeveelheid chemische slik die de kledingsindustrie dagelijks produceert - en kwijt moet - bedraagt 60 ton. De grond waar dit afval gedumpt wordt, is onbruikbaar voor enige vorm van landbouw.

Bevindingen gebaseerd op de analyse van watermonsters

Voor een analyse van de waterkwaliteit in de omgeving van de kledingindustrie in Tirupur zijn op de volgende locaties acht watermonsters genomen:

  • In een waterbron bij de rivier bij Velliampalayam, een dorp in de buurt van Tirupur stad.

  • In de Noyyal-rivier voorbij Tirupur-stad.

  • Bij een gemeenschappelijke waterzuiveringsinstallatie in Veerapandi.

  • Bij de Orathupalayam-dam, 25 kilometer van Tirupur.

  • In een waterput vlakbij de dam.

De totale hoeveelheid opgeloste deeltjes ('dissolved solids') in de watermonsters op de vijf locaties is erg hoog. Dit betekent dat het water zwaar vervuild is. De waternorm van de WHO staat een totale hoeveelheid opgeloste deeltjes toe van 500 mg per liter. Voor de Tamil Nadu Pollution Control Board (TNPCB) geldt een norm van 600 mg per liter. In onze watermonsters werden hoeveelheden gemeten van respectievelijk 12.201 mg per liter, 6.616 mg per liter, 11.548 mg per liter, 18.632 mg per liter en 7.824 mg per liter.

De hoeveelheid opgeloste deeltjes in het water bij de Orathupalayam-dam overstijgt de WHO-maximumnorm bijna met een factor 37. Ook het water dat is gezuiverd door de gemeenschappelijke zuiveringsinstallaties bevat nog altijd een hoeveelheid opgeloste deeltjes die 23 keer hoger is de toegestane hoeveelheid. De zuiveringsinstallaties zijn blijkbaar niet in staat om het zwaar vervuilde water te reinigen.

Zowel water dat direct wordt geloosd als water dat via de omweg van de zuiveringsinstallaties in het milieu terechtkomt, kan voor geen enkel doel gebruikt worden omdat het bij consumptie, bij huishoudelijk gebruik of bij gebruik in de landbouw ernstige gezondheidsklachten kan veroorzaken.

De opgeloste deeltjes bevatten voornamelijk hoge concentraties chloride, calcium, magnesium, natrium en kalium. Deze zouten maken het water ongeschikt voor consumptie.

Vooral de hoge, zeer gevaarlijke concentraties chloorverbindingen in het water is alarmerend. De door de WHO en het lokale TNPCB toegestane norm van maximaal 500 mg per liter wordt in hoge mate overschreden. De hoeveelheid chloorverbindingen in de watermonsters varieert van 2.694 mg per liter tot 8.153 mg per liter. Chloorverbindingen reduceren en doodden noodzakelijke bacteriën in het water. De aangetroffen concentraties veroorzaken witte vlekken in het wasgoed wanneer het water gebruikt wordt voor het wassen van kleding.

Calcium is prima geschikt voor het in conditie houden van de botten en het gebit, maar een hoge concentratie calcium in drinkwater maakt de weg vrij voor verkleuringen van de tanden en nierstenen. Hoge concentraties calcium in het lichaam kunnen bovendien leiden tot allerlei ziektes.

Magnesium dat in hoge concentraties wordt geconsumeerd, kan bij slecht functionerende nieren leiden tot hartstilstand.

De chloorwaarde in een watermonster dat werd genomen in de bron in Velliampalyam bedroeg 5.228 mg per liter. Wetenschappers koppelen blootstelling aan chloride onder meer aan voortplantingsproblemen zoals afname van de vruchtbaarheid, het disfunctioneren van het zenuwstelsel, diabetes, aantasting van het immuunsysteem en concentratiestoornissen.

Alkaline is aangetroffen in hoeveelheden die de maximumnorm met een factor 5 overschrijden. Normaal gesproken zouden basen (alkalische stoffen) in het water volledig moeten zijn verdwenen nadat het onder handen is genomen door een waterzuiveringsinstallatie. In Tirupur is dit niet het geval.

Chloride en alle overige in het water in Tirupur aangetroffen stoffen zijn terug te herleiden op de verf- en bleekindustrie waar ze worden gebruikt voor diverse processen. De kanalen die de industrie omringen zijn verontreinigd. Zij vervuilen vervolgens de rivier Noyyal waarop de kanalen uitkomen. De bronnen in de buurt van het industriegebied, bronnen langs de loop van de Noyyal en bronnen in de buurt van de Orathupalayam-dam zijn verontreinigd omdat industrieel afvalwater is doorgedrongen in het grondwater. De rivieren die bij de Orathupalayam-dam uitkomen vervuilen op hun beurt het water in het stuwmeer.

Bevindingen en analyses gebaseerd op interviews met werknemers

Vervuild drinkwater
Het drinkwater dat werknemers thuis en op het werk consumeren, blijkt eveneens vervuild. 80 procent van de ondervraagde werknemers klaagt dat het drinkwater geel gekleurd is. Er wordt ook melding gemaakt van bruin en zwart water.
Slechts 38 procent van de werknemers zegt transparant drinkwater te krijgen. 44 procent van de werknemers vindt bovendien dat de beschikbare hoeveelheid drinkwater onvoldoende is.

Milieuverontreiniging
Zo'n 31 procent van de arbeiders ervaart de uitstoot van gassen uit de schoorstenen van de fabrieken als de grootste bron van luchtvervuiling in de omgeving. Zo'n 80 procent ervaart het neerdwarrelende stof uit diezelfde schoorstenen als een ernstig milieuprobleem.

Ongeveer 93 procent van de werknemers ervaart de aanwezigheid van de kledingindustrie in de buurt van woonwijken als de voornaamste oorzaak van de regionale milieuproblematiek.

Ongezuiverd of onvoldoende gezuiverd afvalwater dat door de industrie wordt geloosd, wordt door 84 procent van de ondervraagde werknemers genoemd als ernstig milieuprobleem.

Gezondheidsproblemen
De meeste arbeiders in de kledingindustrie in Tirupur hebben last van lichamelijke klachten. Die variëren van pijn in de ledematen tot frequente verkoudheid, koorts en hoofdpijn. Ongeveer 20 procent van de arbeiders in de verf- en bleekfabrieken hebben last van huidproblemen, haaruitval en hoofdpijn. Dit laatste probleem ontstaat vooral tijdens het zwart verven van stoffen. Van de 28 procent werknemers met chronische gezondheidsklachten, is een substantieel deel 14 of 15 jaar oud. Wie van zijn klachten wil afkomen betaalt zelf medische hulp en medicijnen. Fabriekseigenaren betalen hier niet aan mee.

Waterschaarste en andere veranderingen in de landbouw
Ook landarbeiders in de regio Tirupur ondervinden schade van de komst en de ongeremde groei van de voor Europa en Noord-Amerika producerende kledingindustrie. Van de boeren zegt 76 procent dat de verf- en bleekindustrie hun agrarische habitat verontreinigt. Het grondwaterpeil is bovendien als gevolg van de behoefte aan industriewater nu al zo ver gedaald dat veel agrariërs problemen ondervinden bij de irrigatie van hun velden. Tien jaar geleden gebruikte 92 procent van de boeren grondwater voor de irrigatie van hun velden. Vandaag de dag wordt deze methode toegepast door 32 procent van de boeren.

De waterschaarste heeft onder meer bijgedragen aan de ineenstorting van de lokale katoenindustrie. India importeert tegenwoordig katoen uit de Verenigde Staten. De huidige waterschaarste gaat zelfs zover dat steeds meer boeren niet genoeg schoon drinkwater hebben voor persoonlijke consumptie. In een aantal agrarische conglomeraties heeft dit al geleid tot demonstraties bij publieke watertanks.

Aanbevelingen

  • Internationale kledingdetaillisten dienen hun medeverantwoordelijkheid te erkennen voor de belabberde gezondheidstoestand van werknemers en andere burgers in Tirupur en de vervuiling van de regio. De bedrijven dienen een bijdrage te leveren aan een vermindering van de milieu- en gezondheidsrisico's van de wereldwijde kledingindustrie.

  • Het Europees Parlement en alle lidstaten van de EU moeten bindende regelgeving invoeren met betrekking tot duurzame handel.

  • De effectiviteit van de gemeenschappelijke waterzuiveringsinstallaties moet worden geëvalueerd nu watermonsters aantonen dat het opgeschoonde water nog altijd niet voldoet aan de gezondheidsnormen.

  • Alle 800 verf- en bleekbedrijven en kledingfabrieken in Tirupur moeten hoogwaardige lucht- en waterzuiveringsinstallaties plaatsen, individueel of gemeenschappelijk.

  • Herbebossing moet door de industrie ter compensatie worden geïnitieerd op plaatsen waar de industrie hout oogst voor het verwarmen van boilers.

  • Alternatieve energiebronnen, zoals zonne- en windenergie, moeten worden aangewend om de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van hout als brandstof terug te dringen.

  • Veiligheidsmaatregelen moeten worden verbeterd om de bedrijfsrisico's voor de werknemers terug te dringen.

  • Alle fabriekseigenaren zouden hun medewerkers gratis medische controle moeten aanbieden, bijvoorbeeld door het aanstellen van een bedrijfsarts.



Landelijke India Werkgroep - 24 september 2002